E-ATIK NEDİR, ETKİLERİ NELERDİR?
Daha önce e-atık duymuş muydunuz? Evimizin içerisinde yıllarca hayatımızı kolaylaştıran buzdolabı, çamaşır makinesi vb büyük ev aletleri ile birlikte küçük ev aletleri dediğimiz tost makinesi, kahve makinesi, elektrikli süpürge gibi aletler ilk akla gelenler arasında. Birçoğumuzun aklına ise bozulan kulaklıklarımız, belki bataryası erimiş veya ekranı kırılmış eski telefonumuz, oldukça yavaşlayan dizüstü bilgisayarımız gelebilir. Bunlar da kesinlikle birer e-atıktır. Artık vadesini doldurmuş ampuller, video oyunları, jetonlu makineler, termostatlar, otomatlar, matkaplar, pilli oyuncaklar ve tıbbi cihazla ise bir müddet daha düşününce bulabileceğimiz elektronik atıklardan bazıları.
Bir gün içerisinde kaç tane elektronik cihaz kullandığınızı hiç düşündünüz mü? Kullanmasanız bile etrafınızda kaç adet elektronik alet olduğunu hiç saydınız mı? Hepimiz her gün birçok elektronik alet kullanıyoruz ve vadesini doldurduğu zaman da bozulan aletimizi “Belki tamir edilebilir.” diyerek bir kenara koyup unutuyoruz veya öylece çöpe atıyoruz ve yenisini ediniyoruz. Peki, bu hareketimizin sonuçlarını hiç düşündük mü?
Elektronik atıkların uygun olmayan şartlarda hava, su ve toprak ile uzun süre temas etmesi içerisinde bulunan kurşun, kadmiyum, civa gibi zehirli ağır metallerin toprağa ve suya karışmasına sebep olur. Toprağa ve suya karışan bu metaller besin zincirine katılarak canlıların yaşamları için risk oluşturmaktadır. Aynı zamanda elektronik atıkların çoğu solvent, PVC, plastik ve zararlı gazlar içerebilir. Bu içeriklerini düşündüğümüzde elektronik atıkların doğaya bırakılması çevre için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Bünyesinde metal, cam ve plastik gibi pek çok geri dönüştürülebilir maddenin ve değerli metalin de bulunduğu bu atıkların yanlış imhası çevreye zarar vermekle birlikte geri dönüştürülmemesi ise hammadde israfıdır.
Yapılan araştırmalara göre Türkiye’de yılda 535.000 ton elektronik atık üretilmekte ve bunun sadece %2,5’u geri dönüştürülmektedir. Dünyada ise bir yılda 20 ila 50 milyon ton elektronik atık üretilmektedir. Elektronik atıkların dönüştürülmesinin pahalı olması pek çok şirketin e-atıklarını geri dönüşüm tesislerine yollamak yerine atık alanlarına göndermesine veya legal olmayan e-atık sitelerinde satmasına sebep olmaktadır. Çoğu elektronik atık dönüşüm tesislerinde iş sağlığı ve güvenliği yeterince sağlanmamaktadır. Yapılan işlemler sonucu çevreye zararlı ek atıkların oluşumunun yanında çalışanların sağlığını çok ciddi şekilde etkileyen yan ürünlere maruz kalmaları engellenmemektedir
Elektronik atık sorununu çözmek için atılacak ilk adımın bireylerin e-atıklar konusunda bilinçlendirilmesi olduğu görülmektedir. Elektronik atıklar oluştuğunda diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilmelidir. Birçok belediyenin elektronik atık toplama servisi bulunmaktadır ve belediyenizin ilgili birimi ile iletişime geçerek gerekli bilgilendirmeyi ve desteği alabilirsiniz. Aynı zamanda bu atıkların geri dönüşüm sürecinin onaylanmış prosedürler izlenerek güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesi ve denetlenmesi sağlanmalıdır. Geri kazanılan ürünler ise beyaz eşya ve otomobil sektörü gibi alanlarda hammadde olarak kullanılmaktadır.
Kendimize ve çevremize verdiğimiz zararı azaltmanın ilk adımı önce kendimizi daha sonra ise çevremizdeki bireyleri elektronik atıklar ve etkileri üzerine bilinçlendirmekten geçiyor. Unutmayalım ki bizler e-atıklarımızın yolculuğunu merak edip uygun şekilde geri dönüştürüldüğünden emin olmak istersek birçok firma ve ülke de bu konuda aksiyon alacaktır.
Daha fazla bilgi edinmek için araştırmayı unutmayın.
Kaynakça:
https://sifiratik.gov.tr/elektronik-atik
https://ekolojist.net/elektronik-atiklarin-zararlari/
https://sifiratik.co/2018/10/04/e-atik-nedir-e-atiklarin-korkunc-gercegi/
Powered by Froala Editor