Luke Tynan, 2017 yılında omurilik yaralanması nedeniyle felç olan bir birey. Kendisi el ve kolunu hareket ettirebilmesine olanak tanıyan bir sistem geliştirdi. Bu sistem genel olarak sensörler isteğini kayda geçirirken elektrotlar sinirlerini uyarıyor ve kaslar dilenen hareketi gerçekleştiriyor.
2015 yılında bir grup sinirbilimci ve mühendis,” Guitar Hero” isimli bir videodaki boyundan aşağısı 3 yıldır felç olan bir kişinin hareketleri için bir araya geldi. Olağanüstü olan kısım bu kişi hareketlerini omurilikten değil, “Neural Bypass” ismi verilen bir teknik sayesinde gerçekleştirmesiydi.
Aslında bir çeşit “Yapay Sinir” sistemi olan bu düzenekte sırayla;
- Bir beyin implementi Motor Cortex’teki sinyalleri algılıyor.
- Bu sinyalleri, makine öğrenmesi ile ürettiği algoritmada deşifre ediyor.
- Son olarak kolundaki elektrotlar, kaslara verilen bu yönergeleri yerine getiriyor.
Chad Bouton, nöral kodlar ve onların harekete etkisi üzerinde çalışmalar yürüten bir araştırmacı bilim insanı. 20 yıldır bu konuda çalışan kendisi, elektrik mühendisi ve nörobilimcilerden oluşan ekibiyle birlikte iki adet yapay sinir sistemi geliştirdiler. Bu iki yapay sinir sistemi iki farklı yaklaşımı test etmek içindi;
- Uzuvlar üzerinde daha kesin ve net sonuçlar elde etmek
- Giyilebilir teknolojiyle hareketlerdeki kesinlik yüzdesini düşürmek, bunun yanında ameliyat ihtiyacını ortadan kaldırmak
Ian Burkhart, 2010 yılında dalış esnasında boynunu kırmış felçli bir birey. Dr. Chad Bouton’un çalışmalarına katılan bir gönüllü aynı zamanda. Uzun süredir yapılan çalışmalarda gönüllü olarak yer alıyor ve gelişmeleri bizzat kendisi yaşıyor. 2000 lerin başından beri hızla gelişen bu alanda Ian Burkhart ve birçok kişi tarafından robotik kol ile sağlanan destekler başta estetik kaygılar olmak üzere tercih edilmiyor. Bundan dolayı sistemi nöral bakış açısıyla daha minimal hale getirme çalışmaları hızla devam ediyor. Ekibin çalışmasındaki sonraki aşamalardan biri giyilecek ve taşınacak ekipmanları daha konforlu hale getirmek. Çalışmalarda gelinen noktayla ilgili fikir verebilecek bir video adresi;
Çalışmalar için başlangıçta Ian’a ekranda hareket eden el videoları izletildi ve entegre edilen yapay zeka ile beynin hangi bölgelerinin aktif olduğu tespit edilmeye çalışıldı. Fakat pratikte tam olarak kontrol sağlanamadığı için zamanla başka bir yaklaşım izlendi. Yarı felçli gönüllü kişilerden çeşitli objelere uzanıp tutmaları istendi. Bu esnada kol kaslarındaki hareketler izlenip, makine öğrenmesi ile yorumlandı.
Bu çalışmalar sonundaki elde edilmesi amaçlanan giyilebilir teknoloji, “Ready to go” mantığıyla çalışıyor ve zaman içerisinde de kullanıcısının istek ve hareketlerine daha iyi cevap verebilmek adına öğrenmeye devam ediyor olacak. Çalışmaların, henüz hakkında düşünülmemiş alanlarda da bazı çıktıları oldu. Örneğin Ian, tuttuğu nesneyi hissetmemenin garip bir duygu olduğundan bahsetti ve bu konu hakkında da çalışmalar başladı.
Dr. Chad Bouton ve ekibi bir gün bu insanların “Guitar Hero” aktivitesinden çok daha fazlasına rahatça yapabilecekleri noktayı görmek için çalışıyor. Dr. Chad, felçli insanların rahatça piyano çalıp sevdikleriyle tokalaşabilmeleri ve tam bağımsızlıklarını elde edebilmelerinin nihai hedefleri olduğunu söylüyor.
Kaynak: Bouton, Chad, Brain Implants and Wearables Reroute Signals to Restore Movement and Sensation, IEEE Spectrum, 02/2021, 28-33
Çeviri: Buse Avcı
Powered by Froala Editor