TÜRKİYE'NİN UZAY PROGRAMI
Türksat 5A Türkiye'nin uzaya gönderdiği ilk uydusu değildir. Türkiye'nin fırlatılması başarısız olmuş 1, görevini tamamlamış 3, görevini yapmakta olan 3, fırlatılıp henüz yörüngesini tamamlamamış 1 --bu bahsedeceğimiz Türksat 5A oluyor-- ve yapım aşamasında olan 3 olmak üzere toplam 11 uydusu bulunuyor. Şu an aktif olarak görevini yapan uydularımızdan ilki Türksat 3A.
Yapımında Türk teknik elemanların da yer aldığı 14 Şubat 2014 tarihinde fırlatılan Türksat 4A da 3A gibi 42 doğu yörüngesinde görevdedir.
Üretim ve testleri Japon Mitsubishi Electric firması tarafından yapılan ve 16 Ekim 2015'te uzay yolculuğuna başlayan Türksat 4B ise 50 doğu yörüngesinde görev yapmaktadır.
TÜRKSAT 5A NEDİR?
Türksat 5A, 12 kilowatt elektrik güç birimi ile çalışacak Eurostar-3000EOR sistemi üzerine kurulmuş, yeni nesil elektrikli itki sistemine ve 3.5 ton ağırlığına sahip 2021 yılının ilk günlerinde uzay yolculuğuna başlayan haberleşme uydumuzdur. Uydunun, Space X firmasının Falcon 9 roketiyle ABD'deki Cape Canaveral Üssü'nden 8 Ocak tarihinde Türkiye saati ile 04.26'da fırlatılması bekleniyordu. Fakat hava muhalefetinden dolayı fırlatılması yaklaşık 45 dakika ertelenerek Türkiye saati 05.15'te yolculuğuna başladı.
Fırlatılmadan yaklaşık yarım saat sonra uydu kapsülünden tamamen ayrıldı. İlk sinyalin alınması ile de fırlatmanın başarıyla gerçekleştiği görülmüş oldu. Türksat 5A'nın, yaklaşık olarak 140 gün sürecek yolculuğunun ardından 31 doğu yörüngesine oturtulması hedefleniyor. Görev süresinin, frekans ve yörünge haklarının ise yaklaşık 30 yıl olması planlanıyor.
TÜRKSAT 5A'DA KULLANILAN KU FREKANS BANDI VE ELEKTRİKLİ İTKİ SİSTEMİ NEDİR?
Ku band, 12-18 gigahertz frekans aralığında bulunan anten çeşitlerinden biridir. Ku, elektromanyetik spektrumda mikrodalga frekans aralığında bulunuyor. Ku band antenler yağmurlu, bulutlu ve karlı havalarından etkilenir. Ku band genellikle yayın ve iki yönlü internet bağlantısı için kullanılır. Bölgesel çekim kuvvetinden dolayı uydu haberleşmesinden ve veri haberleşmesinde de kullanılıyor.
Elektrikli itki sistemi ise enerjinin kimyasal reaksiyon yerine elektrik enerjisinden elde edildiği sistemlerdir. Yakıtı ısıtmak ya da uzay aracına hız kazandırmak için güneşten aldığı enerjiyi elektrik enerjisine çevirir. Uygun frekans ve voltaj değerlerini ayarlayarak yakıtı ısıtır ve bir hız ortaya çıkarır.
TÜRKSAT 5A'NIN YAPIM SÜRECİ
Türksat ve Turkish Aerospace Industries(TAI) Türksat 5A projesi için 2011 yılında anlaştılar. Üretim için 2015 yılı düşünülüyordu ama projeye Airbus ve Space X dahil olunca bu tarih ertelendi.Türksat ile Airbus Türksat 5A'nın üretimini içeren sözleşmeyi 9 Kasım 2017'de imzaladı. Sözleşmenin imzalanmasıyla birlikte Airbus üretim için Fransa'nın Toulouse kentinde bulunan tesislerinde çalışmaya başladı.Üretim süreci ve test aşamaları eksiksiz bir şekilde tamamlanan Türksat 5A, 2 Ekim 2020 tarihinde Türksat yetkilileri tarafından Airbus'tan teslim alındı. Fırlatma için Space X'in Cape Canaveral'daki üssüne gönderildi. Yörüngesini tamamladıktan sonra ise kontrolü Gölbaşı Uydu Yer İstasyonu'na devredilecek. Gölbaşı Uydu Yer İstasyonu'nun kontrolünde bir ay gibi bir süre boyunca uyduya performans testleri uygulanacak. Testler başarıyla sonuçlanırsa Türksat 5A bu yılın ikinci çeyreği içinde hizmete başlayacak.
TÜRKSAT 5A'NIN GETİRİLERİ
-
Şu an görev yapmakta olan uydulara destek olacak 5A; Avrupa, Mena Bölgesi*, Orta Batı Afrika, Güney Afrika, Akdeniz, Ege Denizi ve Karadeniz'i barındıran bir coğrafyada 1728 Megahertz kapasiteyle televizyon yayıncılığı ve veri haberleşmesi hizmetleri sunacak.
*Mena, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesi için kullanılan kısaltmadır.
-
5A'nın uzun olan ömrü ona daha kapsamlı operasyonlar gerçekleştirme konusunda yardımcı olacak. Önceki jenerasyonlardan farklı olarak kapasitesi de yüzde 45 daha fazla olacak.
-
Ku bandını kullanan Türksat 5A hem 12 kilowatt güçle çok daha kaliteli TV yayıncılığı ve haberleşme hizmeti sağlayacak hem de Türkiye'nin Ku bandını kullanan öncü ülkeler arasında yer almasını sağlayacak.
Türksat 5A için diyeceklerimiz şimdilik bu kadar. Umarız ki yapım aşamasında olan diğer uydularımız da bir an önce uzayda yerini alarak Türkiye'yi daha ileri bir seviyeye taşır.
Özge Karagöz
Ömer Atik